Bệnh tăng động giảm chú ý là một trong những bệnh lý khá thường gặp đối với các trẻ hiện nay. Tùy ở mỗi mức độ mà trẻ có những biểu hiện khác nhau, cha mẹ cần phải đặc biệt chú ý và quan tâm đến các dấu hiệu này của bé. Bài viết dưới đây sẽ phân tích cụ thể hơn về các dấu hiệu, nguyên nhân và lời khuyên dành cho ba mẹ khi bé bị tăng động giảm chú ý các bạn cùng tham khảo.
Mục lục
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị tăng động giảm chú ý
-
Trẻ thiếu tính kiên nhẫn
Đa phần đối với các trẻ bị tăng động giảm chú ý thì việc điều chỉnh sự tập trung, kiên nhẫn với chúng là một điều rất khó khăn và không dễ dàng. Trẻ có thể nghịch luôn chân luôn tay, không bao giờ chịu ngồi yên, chạy nhảy khắp nơi. Những hành động này của trẻ được thể hiện ở mọi lúc kể cả ở nhà, ở trường hoặc ở những nơi công cộng.
-
Không kiềm chế được cảm xúc
Một dấu hiệu khác của trẻ bị tăng động giảm chú ý là không kiềm chế được cảm xúc tốt bằng so với những đứa trẻ bình thường khác. Trẻ rất hay bị cáu giận, la hét hoặc thay đổi cảm xúc khi có một việc không vừa ý hoặc hài lòng với trẻ. Điều này gây ảnh hưởng khá nhiều đến cách xây dựng mối quan hệ của trẻ với bạn bè hoặc những người xung quanh.
-
Hay mắc lỗi
Trẻ tăng động thường phải gặp nhiều thách thức hơn trong việc làm theo ý hay theo sự hướng dẫn của người khác, điều này khiến trẻ khó tránh khỏi những sai lầm, bất cẩn thậm chí là lặp đi lặp lại nhiều lỗi trong cùng một vấn đề. Ngoài ra, trẻ tăng động giảm chú ý sẽ có khuynh hướng không tự tin với bản thân, cho nên khi gặp phải các tình huống mới lạ hoặc khó bé sẽ mất sự tập trung và không có niềm tin nên sẽ dễ bị mắc lỗi.
-
Thiếu tập trung
Với những trẻ gặp vấn đề này thì độ tập trung của bé giảm hẳn và khó để tập trung khi nói chuyện với một ai đó hay làm bất kỳ một công việc khác. Nếu chúng ta không quan sát kỹ thì lúc đầu có thể tưởng bé rất ngoan, đang tập trung cao độ nhưng thực chất khi bé quan sát lại không có rõ chủ đích và thường đi kèm với các dấu hiệu khác như bị lơ dãng và luôn trong tình trạng mơ màng.
-
Hay lơ đãng
Trẻ tăng động hay lơ đãng điều này không phải phụ thuộc vào thái độ của trẻ mà do phản ứng từ bên trong của trẻ. Nhiều lúc trẻ có vẻ rất tập trung nhưng sau đó chỉ tập trung được trong khoảng thời gian ngắn rồi bé chuyển sang lơ đãng ngay sự chú ý của mình.
-
Mơ màng
Đi kèm với các dấu hiệu thiếu kiên nhẫn, thiếu tập trung, hay lơ đãng thì trẻ còn có dấu hiệu của sự mơ màng. Trẻ có thể nhìn mọi vật xung quanh như đang mơ màng và bỏ qua những điều đang xảy ra hoặc diễn ra xung quanh mình.
Trên đây là một số dấu hiệu thường gặp ở trẻ bị tăng động giảm chú ý. Ngoài những dấu hiệu trên chúng ta còn có thể bắt gặp các biểu hiện khác đi kèm như: hiện tượng trẻ luôn bị rối loạn trong giấc ngủ, rối loạn lo âu, trẻ hiếu động một cách bất bình thường …
Nguyên nhân trẻ tăng động giảm chú ý
Cho đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa xác định được nguyên nhân nhân chính xác của bệnh trẻ tăng động giảm chú ý. Nhưng một vài yếu tố dưới đây được đánh giá là có liên quan ít nhiều hoặc tác động trực tiếp dẫn tới bệnh tăng động ở trẻ như:
Yếu tố di truyền
Yếu tố di truyền là một trong những nguyên nhân có ảnh hưởng và tác động đến sự tăng động ở trẻ. Trong một gia đình, nếu cha mẹ hoặc trong dòng họ có chứa các gen ADHD thì khả năng cao bé bị di truyền từ 75% đến 91%. Đặc biệt chứng này cũng phổ biến hơn ở cặp song sinh nếu có 1 trẻ bị thì trẻ còn lại có khả năng mắc 92%. Còn các cặp song sinh không giống hệt nhau hoặc anh chị em ruột mức xác suất sẽ giảm xuống còn 33%. Nguyên nhân từ yếu tố di truyền được đánh giá là khá phức tạp và có thể thay đổi tùy thuộc theo vào từng trẻ khác nhau nên cũng chưa có kết quả khẳng định cụ thể.
Chức năng và cấu trúc não
Các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu một số phần ở trên vỏ não của trẻ bình thường với trẻ tăng động có sự khác nhau rõ rệt ở các khu vực: vỏ não trước trán (prefrontal cortex), vùng nhân đuôi (caudate nucleus), nhân cầu nhạt (globus pallidus) và tiểu não (cerebellum). Điều này chứng tỏ phần cấu trúc não có ảnh hưởng ít nhiều đến chức năng thần kinh của trẻ bị tăng động.
Trẻ bị sinh non
Trẻ bị sinh non không những bị ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn dễ gặp phải các vấn đề liên quan đến trí tuệ, nào bộ của trẻ cũng bị suy giảm dẫn đến tình trạng: tăng động, tự kỷ, thiểu năng trí tuệ, chậm phát triển ngôn ngữ…
Do bệnh lý của trẻ khi mẹ mang thai
Bên cạnh những yếu tố di truyền, thì các yếu tố tâm lý hay bệnh lý của người mẹ trong quá trình mang thai cũng là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ trẻ bị tăng động. Có nhiều mẹ do trong quá mang thai khi mắc bệnh thường dùng thuốc để xử lý cho nhanh, nhưng điều này lại có hại cho thai nhi đặc biệt là khi sử dụng các loại thuốc giảm đau đầu hạ sốt có chứa paracetamol.
Bên cạnh đó trong quá trình mang thai những mẹ bầu thường xuyên sử dụng điện thoại, sử dụng rượu bia, thuốc lá hoặc tiếp xúc nhiều với khói thuốc lá thì cùng ảnh hưởng đến sự não bộ của trẻ.
Trẻ bị tâm lý
Ngoài tất cả những yếu tố trên, thì tâm lý và môi trường sống cũng quyết định ảnh hưởng đến trẻ tăng động. Một đứa trẻ sinh ra nếu không được sự quan tâm và yêu thương đúng mực từ phía cha mẹ hoặc người thân; gia đình không hạnh phúc, bố mẹ thường xuyên cãi vã; trẻ bị lạm dụng và tự ti, hoặc không có bạn bè chơi cùng… thì bé phát triển không được trọn vẹn, bị thiếu thốn tình cảm và sẽ có tâm lý sợ hãi, bất cần hoặc cô độc, không tự ý thức được các hành vi và suy nghĩa của mình. Dẫn đến trẻ dễ có khuynh hướng rối loạn cảm xúc, dễ bực bội và cáu gắt.
Lời khuyên dành cho cha mẹ
Với những trẻ bình thường thì việc chăm sóc đối với cha mẹ cũng đã hết sức khó khăn, tuy nhiên với những trẻ đang gặp vấn đề tăng động giảm chú ý thì việc chăm sóc và nuôi dạy chúng còn càng khó khăn hơn và trở thành một trong những áp lực không hề nhỏ cho cha mẹ. Dưới đây là một vài “lời khuyên” giúp nuôi dạy trẻ tăng động giảm chú ý hiệu quả, các bạn có thể tham khảo và áp dụng.
1. Luôn khen ngợi và khích lệ trẻ
Trẻ tăng động thường phải mất rất nhiều thời gian để thực hiện hoặc hoàn thành một nhiệm vụ nào đó. Chính vì vậy, khi trẻ có làm tốt hoặc chưa tốt thì cha mẹ cũng cần tiếp thêm động lực cho trẻ bằng những câu nói hoặc những hành động như: con làm tốt lắm, con cố gắng hơn nữa nhé, cha mẹ rất tự hào về con hoặc những cái ôm đối với trẻ … những điều đó sẽ rất cần và quan trọng đối với các trẻ tăng động. Vì hơn ai hết chúng rất cần được sự công nhận những người thân, những người bên ngoài xã hội để khẳng định rằng trẻ là những đứa trẻ hoàn toàn bình thường.
2. Giúp trẻ quản lý thời gian hiệu quả
Đối với những trẻ tăng động, tăng động giảm chú ý cha mẹ nên khuyến khích con làm việc theo một thời gian biểu khoa học. Điều này vừa giúp trẻ tập trung được trong thời gian biểu rõ ràng, trẻ sẽ cảm thấy an toàn và từ đó khác phục được tình trạng hỗn loạn và thiếu tổ chức.
Tham khảo mẫu thời gian cho trẻ
Cha mẹ có thể phân định cụ thể cho con theo các mốc nhỏ: từ mấy giờ đến mấy giờ trẻ phải cần làm gì, mấy giờ sẽ ăn cơm, mấy giờ đi ngủ, mấy giờ trẻ được chơi… ngoài ra cha mẹ cần giám sát các hoạt động theo đúng thời gian biểu cùng với con và giúp con hình thành thói quen.
3. Giúp trẻ thay đổi các thói quen hàng ngày
Trong một số kết quả nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Journal of Attention Disorders các nhà khoa học cho rằng, cha mẹ có thể giúp những đứa con tăng động của mình bằng cách thay đổi những thói quen hàng ngày của chúng. Một số thói quen được khuyến khích các cha mẹ cần làm đối với những đứa trẻ bị tăng động giảm chú ý như:
- Không cho trẻ sử dụng các thiết bị điện tử: tivi, máy tính quá 1-2 giờ/1 ngày
- Tham gia các hoạt động thể chất từ 30 – 1h/1 ngày
- Ngủ đúng giờ và đủ giấc từ 9 – 11h/ 1 đêm
- Uống nước rất tốt và nên cho bé uống tối thiểu từ 7 – 10 ly nước/1 ngày. Tùy thuộc vào từng độ tuổi và lượng nước trẻ ăn uống trong các bữa ăn, cha mẹ điều chỉnh cho phù hợp.
- Hướng dẫn bé tham gia các công việc tích cực, lành mạnh cùng với cha mẹ để bé trải nghiệm và học hỏi.
4. Tạo môi trường tích cực và lành mạnh cho trẻ
Ngoài những việc cha mẹ luôn khen ngợi, khích lệ trẻ và thay đổi thói quen hàng ngày thì việc tạo ra môi trường tích cực và lành mạnh cho trẻ cũng đóng vai trò rất quan trọng. Giúp trẻ cải thiện được các hành vi và suy nghĩa, tăng cường sự tập trung chú ý để não bộ có thể phát triển vượt bậc.
– Tạo môi tường trong lành và yên tĩnh: Đối với những trẻ tăng động thường rất nhạy cảm với âm thanh, một tiếng động nhỏ cũng có thể làm trẻ phân tâm, không thể tập trung chú ý. Nên khi sống trong môi trường quá ồn ào thì sẽ càng dễ bị kích động.
– Tạo môi trường năng động và sáng tạo cho trẻ: Tạo môi trường năng động để trẻ được tiếp xúc với thiên nhiên, ánh sáng và những hoạt động vui chơi bên ngoài trời giúp trẻ có tinh thần mới mẻ, não bộ phát triển và cơ hội để bé tiếp xúc giao tiếp với mọi người đẩy lùi nguy cơ mắc chứng tăng động giảm chú ý.
– Gia đình và bố mẹ sống hòa thuận hạnh phúc: Một gia đình luôn hòa thuận, hạnh phúc, luôn có sự liên kết và giúp đỡ giữa các thành viên trong gia đình sẽ giúp trẻ luôn duy trì trạng thái tâm lý thoải mái, vui vẻ. Trẻ sẽ suy nghĩ mọi việc theo chiều hướng tích cực, giảm thiểu những hành vi xấu.
5. Trò chuyện và đọc sách cùng với trẻ
Cha mẹ cũng nên cần dành nhiều thời gian để đọc sách và cùng trờ chuyện với trẻ. Việc làm này vừa có tác dụng gắn kết mối quan hệ giữa cha mẹ và con, hình thành tư duy logic cho trẻ. Trong lúc đọc sách cha mẹ có thể đặt lại các câu hỏi giúp con rèn luyện trí nhớ và để con tự cảm nhận bày tỏ quan điểm cá nhân của bản thân.
6. Giúp trẻ tự tin và yêu bản thân hơn
Nhiều trẻ bị tăng động giảm chú ý trẻ hay có tính tự ti về bản thân. Do đó khi gặp phải những khó khăn và thách thức bên ngoài trẻ sẽ thấy mình tự ti không bằng người khác, trẻ không làm được việc và thấy mình trở nên vô dụng. Những lúc như vậy, cha mẹ hãy là những người ở bên cạnh trẻ và đồng hành cùng trẻ. Cha mẹ có thể hướng dẫn những cách làm để trẻ thực hiện hoặc trấn an tinh thần cho trẻ để trẻ biết được con hoàn toàn có thể làm được và thông minh như những đứa trẻ khác. Từ đó trẻ sẽ lấy lại được sự tự tin, cảm thấy yêu bản thân và hòa nhập tốt cùng với các bạn.
Trên đây là những thông tin tổng hợp kiến thức về các dấu hiệu, nguyên nhân và lời khuyên dành cho cha mẹ khi gặp trẻ bị tăng động giảm chú ý. Hy vọng với những thông tin chia sẻ bên trên sẽ giúp ích được cho mọi người trong cách chăm sóc trẻ tăng động. Chúc các cha mẹ và bé luôn khỏe mạnh!
